Arbeidsarts in pandemie-tijden
Actueel 08 december 2021

Arbeidsarts in pandemie-tijden

Maart 2020: De overheid kondigt de eerste lockdown en verplicht telewerken voor onbepaalde duur aan. De medische sector krijgt het zwaar te verduren door dit nieuwe virus, waarover nog zeer weinig bekend is, en de bedrijven organiseren zich zo goed als mogelijk. Er worden teststrategieën ingevoerd, waarbij voorrang wordt gegeven aan woonzorgcentra. De medische teams van Cohezio waren bij de eersten om deze totaal nieuwe opdrachten op het terrein uit te voeren. Bijna twee jaar later, tijdens de vierde vaccinatiegolf, zit de medische sector op zijn tandvlees. De spanning stijgt, het ongeduld en de moedeloosheid nemen toe. Hoe is het zover kunnen komen? Wat betekent het om een arbeidsarts te zijn tijdens een pandemie?

Teams op het terrein

De arbeidsgeneeskunde werd gemobiliseerd zodra het virus opdook. De medische en paramedische teams van Cohezio zijn direct ter plaatse gegaan om te helpen bij de opkomende teststrategie. Denk aan het probleem van de maskers, de betrouwbaarheid van de testen en de vele vragen die COVID-19 destijds opriep. “Reeds van bij het begin was er onzekerheid: het was een nieuw virus en we waren er helemaal niet op voorbereid”, legt Dr. Vanessa Binet uit, medical manager van de zone Luik. “Bovendien waren er beperkingen, zoals oudere artsen die om gezondheidsredenen niet ter plaatse konden gaan.”

Cohezio's medische teams moesten in het begin van de pandemie zeer vindingrijk zijn. We waren niet altijd voldoende uitgerust voor de nieuwe opdrachten die de arbeidsgeneeskunde moest uitvoeren. Denk bijvoorbeeld aan de persoonlijke beschermingsmiddelen (we herinneren ons de beschermingspakken die in maart 2020 werden gebruikt). “Gelukkig hebben we, dankzij de samenwerking en de acties van de Cohezio-teams, ons aangepast en onze eigen beschermingsmiddelen verkregen, in afwachting van de door de federale regering toegezegde middelen”, voegt Dr. Binet eraan toe.

Nieuwe opdrachten

De opdrachten van de arbeidsartsen zijn volledig veranderd. Geen dag is hetzelfde: aan de gewone taken van consultaties, bezoeken aan de werkplaats en medisch management zijn nog toegevoegd:  het testen in bedrijven, vaccinatie in de woonzorgcentra. En dan hebben we het nog niet over de tracing.

“Bedrijven doen voortdurend een beroep op ons”, zegt Dr. Christel Bock, medical manager voor de regio Brussel. “Onze klanten hebben vaak het gevoel dat de preventieve maatregelen niet volstaan, en zij worden ook steeds veeleisender.” De medische sector doet op alle niveaus zijn uiterste best, ondanks een personeelstekort. Dit is een wereldwijd probleem, en veel gezondheidswerkers zijn nu fysiek en mentaal uitgeput.

Constante druk, ook in het weekend

In deze vierde golf ervaren de arbeidsartsen de druk anders. De hoop die gesteld was op vaccinatie brokkelt af, wat leidt tot frustratie, ongeduld en druk op de medische sector. De tracingopdracht is een goed voorbeeld: de arbeidsartsen moeten de opvolging van de contacten op de werkplek coördineren, zelf de gegevens verzamelen en contact opnemen met de betrokken personen.

“Ik denk dat onze cliënten misschien ongeduldiger zijn geworden door de COVID-crisis”, zegt arbeidsarts Dr. Victoria Devloo. “Nu verwachten ze binnen het uur hun testcode voor hoogrisicocontacten of hun quarantainecertificaat. Hierdoor neemt de administratieve last toe en blijft er steeds minder tijd over om dit te doen.”

Cohezio heeft onlangs de procedure voor tracing in bedrijven veranderd. Voortaan is het de werkgever die de gegevens van hoogrisicocontacten verzamelt en ze vervolgens doorgeeft aan de arbeidsarts. De arbeidsarts is verantwoordelijk voor de opvolging. Voorheen werd de contactinformatie ook door de arts verzameld, wat niet langer houdbaar was. Dr. Binet betreurt: “Helaas begrijpen mensen niet altijd dat je niet op elk uur van de dag of tijdens het weekend telefonisch bereikbaar bent.” Sommige artsen draaien ondanks hun vermoeidheid veel overuren om zoveel mogelijk te kunnen helpen. “We hebben de slechte gewoonte om 's avonds laat te werken”, voegt Dr. Devloo eraan toe, waardoor “bedrijven verwachten dat we 24 uur per dag bereikbaar zijn”.

Arbeidsgeneeskunde, het "kneusje" van de medische sector

Er worden wel maatregelen genomen om deze medische tak te steunen, maar die zijn werkelijk onvoldoende. Arbeidsartsen voelen zich vergeten door de overheid, en enigszins "overgeleverd" aan elke nieuwe maatregel die op tafel wordt gelegd. “Het is duidelijk dat we de indruk hebben dat we “het kneusje” van de situatie zijn”, betreurt Dr. Bock. “We voelen ons vergeten, maar we doen toch ons best om voor iedereen te zorgen.”

Met de toename van het aantal positieve gevallen en ziekenhuisopnames wordt de werklast voor de medische en paramedische teams van Cohezio er niet lichter op. Gelukkig is de solidariteit binnen onze teams bewonderenswaardig. Al onze medewerkers stonden vanaf het begin in de frontlinie en gaven bij de uitvoering van deze nieuwe opdrachten blijk van een indrukwekkend professionalisme.

De zoektocht naar zingeving... en empathie

Gelukkig was de laatste maanden niet alles negatief voor arbeidsartsen. Dr. Binet merkt op: “Het positieve punt, als we er één mogen benadrukken, is dat we ons zeer nuttig hebben gevoeld. De gezondheidscrisis bracht een nieuwe zingeving voor ons beroep en heeft ons extra betrokken gemaakt bij bedrijven.”

Dr. Devloo voegt eraan toe dat arbeidsartsen nu een nieuwe dimensie hebben gekregen, “we zijn vertrouwde partners geworden, die betrouwbare hulp bieden in onzekere tijden. Misschien zullen meer jonge artsen op die manier het pad van preventie verkiezen? Het is geen geheim meer dat ons beroep dringend versterking nodig heeft...”

Maar arbeidsartsen hebben een nog dringender behoefte: empathie krijgen. De medische sector is de afgelopen maanden hard getroffen, zowel voor zorgpersoneel als voor de preventieadviseurs in bedrijven. Gezondheidswerkers zien dagelijks wat de mentale gevolgen van de gezondheidscrisis voor onze klanten zijn en staan mee aan de frontlinie.

Laten we voor ieder van ons, maar ook voor hen, de levensreddende gewoonten blijven toepassen: laten we onze mondmaskers dragen, de afstandsregels toepassen, onnodig contact vermijden. Alleen door voorzichtig en geduldig te zijn, zullen we zo snel mogelijk een eind maken aan deze situatie. Laten we onze arbeidsartsen die zich met hart en ziel inzetten voor hun meest eervolle missie, namelijk zorgen voor anderen, steunen.

 

Gilles Josson

Communication Officer