Een mondmasker op het werk : verplicht ?

Het dragen van een mondmasker wordt beschouwd als een belangrijke maatregel in de strijd om de verspreiding van het coronavirus COVID-19 te beperken.  In bepaalde gevallen is het dragen van een mondmasker verplicht door de wet.  Dit is onder meer het geval in de horeca.  Zo is het dragen van een mondmasker verplicht voor het zaalpersoneel en het keukenpersoneel.  Overtredingen op deze regel worden streng gesanctioneerd door de overheid. 

In de andere sectoren bestaat er geen algemene wettelijke verplichting voor de werkgever en zijn personeel om een mondmasker te dragen.  Maar kan de werkgever desondanks een werknemer verplichten om een mondmasker te dragen en zelfs een boete opleggen?

Wat zegt de wet op de arbeidsovereenkomsten?

De wet op de arbeidsovereenkomsten regelt de arbeidsverhouding tussen de werkgever en de werknemer.  Men kan er een opsomming terugvinden van de verplichtingen van de werkgever en de werknemer.  Zo is de werkgever verplicht om als een goede huisvader ervoor te zorgen dat arbeid wordt verricht in behoorlijke omstandigheden met betrekking tot de veiligheid en de gezondheid van de werknemer.  Anderzijds moet de werknemer zijn werk zorgvuldig uitvoeren en er zich van onthouden van al wat schade kan berokkenen aan zijn eigen veiligheid, aan die van zijn medewerknemers, van de werkgever en van derden.  

Wat zegt de welzijnswet?

Op basis van de welzijnswet rust op werkgever de algemene verplichting om de nodige maatregelen te treffen ter bevordering van het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk.  Bij het nemen van deze maatregelen zal de werkgever rekening moeten houden met een aantal basisregels.  Zo moet hij in de eerste plaats risico’s voorkomen. Is dit niet mogelijk, dan zal hij op basis van een risicoanalyse, andere (bij voorkeur collectieve) maatregelen moeten nemen, zoals de bestrijding van de risico’s bij de bron, vervanging van wat gevaarlijk is door wat niet of minder gevaarlijk is en desnoods het werk aanpassen aan de persoon.  

De versterkte maatregelen van de Nationale veiligheidsraad?

Op donderdag 12 maart 2020 heeft de Nationale Veiligheidsraad voor de eerste keer een aantal maatregelen voorgesteld om de verspreiding van het coronavirus COVID-19 te beperken.  Dit was het startschot van een reeks van beperkingen waarmee de burgers, werkgevers en werknemers hebben moeten rekening houden. 

Vandaag hebben heel wat ondernemingen hun economische activiteiten herstart.  Het telethuiswerk wordt nog altijd aanbevolen voor alle ondernemingen.  Waar dit niet mogelijk is, moet de werkgever zorgen dat iedere persoon kan werken, rekening houdend met de regels van de social distancing.  Lukt dit niet, dan is de werkgever verplicht om de passende preventiemaatregelen te nemen die minstens een gelijkwaardig niveau van bescherming bieden.  Deze maatregelen worden op het niveau van de onderneming genomen mits inachtneming van de regels van het sociaal overleg binnen de onderneming.  Dit betekent dat waar een comité voor preventie en bescherming op het werk aanwezig is, de leden van het comité betrokken worden bij het nemen van de maatregelen. 

Verplichting tot het dragen van mondmaskers?

Op basis van voorgaande regels is duidelijk dat er een juridische basis bestaat voor de werkgever om de werknemer te verplichten een mondmasker te dragen.  De werkgever moet ervoor zorgen dat de veiligheid en de gezondheid van zijn werknemers niet in het gedrang wordt gebracht.  Indien de social distancing niet gegarandeerd kan worden, moet de werkgever andere maatregelen nemen.  Eén van de mogelijke maatregelen kan het dragen van mondmaskers zijn, zeker wanneer deze maatregel genomen werd in samenspraak met het comité voor preventie en bescherming op het werk.

Het niet naleven van een preventiemaatregel kan gesanctioneerd worden via het arbeidsreglement.  Hiervoor kijkt men best even het arbeidsreglement na.

Johan Van Middel
Legal Expert Cohezio