Sinds geruime tijd haalt COVID-19 ons dagelijks leven stevig door elkaar. Dankzij de doeltreffendheid van de vaccinaties - die echter aan nóg meer personen moet gegeven worden - worden we gespaard van het ergste. Toch zijn er nog vele vragen. We hebben deze vragen gegroepeerd en deden een beroep op onze experten inzake preventie om een antwoord te geven.
Neem ook een kijkje op
- https://covid-19.sciensano.be/nl/covid-19-vaccinatie
- https://www.health.belgium.be/nl/covid-19-0
- www.laatjevaccineren.be (Vlaanderen en Brussel)
- https://covid.aviq.be/fr/faq-vaccination (Brussel-Wallonie)
A. Vaccinatie
- Waarom zou je je laten (her)vaccineren ?
- Is het vaccin verplicht ?
- Ben ik al onmiddellijk beschermd na de vaccinatie ?
- Hoe kan het dat het vaccin zo snel ontwikkeld werd? Zijn vaccins altijd betrouwbaar ?
- Moet ik getest worden op COVID-19 vooraleer ik het vaccin krijg ?
- Ik ben gevaccineerd. Kan ik nog besmet raken met COVID-19 en nog anderen besmetten ?
- Kunnen de mRNA-vaccins je DNA veranderen ?
- Kan vaccinatie mijn vruchtbaarheid aantasten ?
- Wat gebeurt er in het geval van ernstige bijwerkingen ?
- Is vaccinatie ook nodig indien ik reeds COVID-19 gehad heb ?
- Welke termijn moet men in acht nemen tussen twee verschillende types vaccins (bijvoorbeeld het vaccin tegen COVID en dat tegen tetanos) ?
B. Reizen
C. De relatie werkgever-werknemer
- Kan de werkgever zijn werknemers verplichten om zich in te enten ?
- Kan de werkgever vragen om een negatieve zelftest ?
- De werkgever kan geen negatieve test vragen, maar hoe zit dat met een vaccinatiecertificaat ?
- Mag een werkgever een andere negatieve test (m.a.w. geen zelftest) aan zijn werknemer vragen voor hij/zij (opnieuw) aan het werk gaat ?
- Kan men een personeelslid sanctioneren wanneer hij of zij geen mondmasker draagt? En zo ja, op welke manier ?
D. Andere vragen
- Zijn CO2 -meters verplicht binnen bedrijven ?
- Mag ik borstvoeding geven als ik een infectie met COVID-19 heb ?
- Hoe gebruik ik een mondmasker op een correcte manier ?
- Kan COVID-19 erkend worden als beroepsziekte of arbeidsongeval ?
Vaccinatie
1. Waarom zou je je laten vaccineren ?
Het vaccin is vandaag absoluut noodzakelijk om de COVID-19-pandemie de baas te kunnen, hoognodig voor de volksgezondheid. Zonder vaccinatie en groepsimmuniteit is het onmogelijk terug te keren naar een normale manier van leven in de maatschappij! Jezelf laten vaccineren doe je met als doel :
- de risicopersonen maximaal te beschermen
- de hospitalisaties te verminderen en de zorg te ontlasten
- toekomstige varianten de baas te kunnen
- zoveel mogelijk isolaties, quarantaines en afwezigheden te vermijden en op die manier jouw collega’s helpen
- zoveel mogelijk terugkeer naar een normaal leven
2. Is het vaccin verplicht ?
Nee, zich tegen COVID-19 laten vaccineren is momenteel niet verplicht en geen enkele werkgever kan zijn werknemers daartoe verplichten. De vaccinatie wordt daarentegen wel sterk aanbevolen. Denk bijvoorbeeld aan een zorgverlener: de kans op overdracht van het potentieel dodelijke virus op een patiënt wordt aanzienlijk kleiner wanneer de zorgverlener gevaccineerd is.
3. Ben ik al onmiddellijk beschermd na de vaccinatie ?
Nee, na vaccinatie heeft het lichaam 7 tot 14 dagen nodig vooraleer het kan starten met de aanmaak van antilichamen.
Een enkele of 2 dosissen bieden verre van voldoende bescherming. Een eerste booster wordt zeer sterk aangeraden en ook de herfstbooster 2022 wordt ten zeerste aangeraden. Daarin zit ook al voor een deel de omikronvariant verwerkt waardoor uw immuniteit toeneemt voor de meeste varianten.
4. Hoe kan het dat het vaccin zo snel ontwikkeld werd? Zijn vaccins altijd betrouwbaar ?
Het proces dat altijd gevolgd moet worden bij de ontwikkeling van nieuwe vaccins, werd ook voor de COVID-19-vaccins gevolgd. Alleen overlappen de verschillende etappes zich nu deels. Geen enkele essentiële etappe werd overgeslagen. Bovendien baseert de ontwikkeling van het COVID-19-vaccin zich op vorige onderzoeksresultaten van gelijkaardige virussen, meer bepaald het eerste SARS-COV-2-virus en MERS-coronavirus.
Het gebruik van de RNA-techniek maakte ook een aanzienlijke tijdswinst mogelijk. De genetische RNA-code van het virus kenden we al bij het begin van de epidemie. We konden onmiddellijk starten met de ontwikkeling van een vaccin. Waarschijnlijk zal deze RNA-techniek ook in de toekomst gebruikt worden om pandemieën veroorzaakt door andere virussen en varianten, sneller de baas te kunnen. Wellicht is dat onze enige keuze in de toekomst als we ons willen beschermen tegen nieuwe varianten waartegen nu al nieuwe vaccins worden ontwikkeld.
Een andere belangrijke reden waarom snel kon ontwikkeld worden: de financiering! Overal ter wereld gaven overheden financiële ondersteuning door vaccins al aan te kopen voor ze helemaal beschikbaar waren. Omdat, nogmaals, een adequate vaccinatie de enige manier is om opnieuw tot een normaal leven en normale maatschappij te komen. Zonder vaccinatie is dat niet mogelijk.
Daarom gaven alle farmaceutische bedrijven absolute voorrang aan de ontwikkeling van een COVID-19-vaccinatie, en zetten ze andere ontwikkelingen on hold. Er werden 10 x meer mensen en middelen alsook de meest recente technologieën ingezet. Het is dus logisch dat de ontwikkeling van het vaccin 10 keer sneller ging.
Overigens zal een nieuw vaccin tegen nieuwe varianten alleen maar kunnen gemaakt worden dankzij deze nieuwe technologie ! Gelukkig hebben we nu deze technologieën, en we zullen ze nog sneller moeten toepassen in de toekomst ! Een nieuwe golf zoals de eerste golf wil niemand , toch ?
5. Moet ik getest worden op COVID-19 vooraleer ik het vaccin krijg ?
Nee, u hoeft niet getest te worden op antistoffen voor de vaccinatie. Ook als u besmet bent zonder dat u het weet, kan het vaccin veilig toegediend worden.
6. Ik ben gevaccineerd. Kan ik nog besmet raken met COVID-19 en nog anderen besmetten ?
Ja, maar vooralin de eerste maanden na de laatste vaccinatie / booster ligt de kans daarop wel lager.
7. Kunnen de mRNA-vaccins je DNA veranderen ?
Nee, mRNA-vaccins worden intramusculair toegediend en het mRNA wordt door de spiercellen opgenomen. Het mRNA dringt de celkern niet binnen en zal dus niet in contact kunnen komen met jouw DNA of van dat van je ongeboren kind. Het mRNA verdwijnt al na een paar uur uit ons lichaam.
8. Kan vaccinatie mijn vruchtbaarheid aantasten ?
Wanneer u COVID-19 had of wanneer u gevaccineerd werd, hebt u antilichamen tegen de spikes van het coronavirus aangemaakt. Er is bijna geen enkele overeenkomst tussen de eiwitten van deze spikes en de eiwitten die een rol spelen bij de vorming van de placenta aan het begin van de zwangerschap (syncytine-1). De overeenkomst is te laag om welke invloed dan ook te hebben op de placenta. Mocht dat het geval zijn, dan zouden zelfs de meest banale coronavirussen die een verkoudheid veroorzaken de vruchtbaarheid aantasten. Bovendien werd dat helemaal niet vastgesteld. Er is dus geen enkele reden om zich ongerust te maken. De statistieken over zwangerschappen en vruchtbaarheid bevestigen dat ook.
9. Wat gebeurt er in het geval van ernstige bijwerkingen ?
Is een vaccin goedgekeurd? Ook daarna volgt het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) het vaccin en de studies op. Net zoals dat gebeurt voor geneesmiddelen of andere vaccins.
Krijgt iemand na vaccinatie last van bijwerkingen die al dan niet in de bijsluiter staan vermeld? Dan kan je dit melden aan het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG). Experten van het FAGG evalueren die bijwerkingen. Dergelijke bevindingen worden ook wereldwijd gedeeld. Door de gegevens op grote schaal bijeen te brengen, worden eventuele signalen sneller ontdekt.
Treedt een zeldzame bijwerking op of loopt iets mis met de kwaliteit van een geneesmiddel of vaccin? Dan beoordeelt het FAGG dat en neemt ze actie waar nodig. Bijvoorbeeld door de bijsluiter aan te passen of zorgverleners te waarschuwen. In extremis wordt het geneesmiddel of vaccin van de markt gehaald.
10. Is vaccinatie ook nodig indien ik reeds COVID-19 gehad heb?
Ja. We weten niet hoe sterk de opgebouwde immuniteit is na een COVID-besmetting en we weten ook niet hoe lang men die behoudt. Er zijn al verschillende gevallen gemeld van mensen die het virus gehad hebben en opnieuw besmet werden. Het is dus weinig waarschijnlijk dat de verworven immuniteit blijft aanhouden.
11. Welke termijn moet men in acht nemen tussen twee verschillende types vaccins (bijvoorbeeld het vaccin tegen COVID en dat tegen tetanos) ?
Er wordt aangeraden om eventueel 14 dagen tussen de twee te laten, maar eigenlijk is dit niet echt belangrijk. Op basis van recente studies en eerdere ervaring met simultane vaccinatie kan men volgens de Hoge Gezondheidsraad personen gelijktijdig vaccineren tegen seizoensgriep en tegen COVID-19. De Hoge gezondheidsraad is van mening dat gelijktijdig vaccineren met andere vaccins dan seizoensgriep-vaccins ook mogelijk is.
Enkel vaccins met levende kiemen (mazelen, varicella, gele koorts) worden best 1 maand uitgesteld na een COVID-19-vaccinatie en vice versa. De voorrang gaat best altijd eerst naar het COVID-19-vaccin.
Er is geen enkele beperking. Covid vaccins mogen zelfs tegelijkertijd worden toegediend met hepatitis en tetanus vaccins, enzovoort.
Best dient men de vaccins dan wel toe in verschillende armen. Enkel vaccins met levende kiemen (mazelen, varicella, gele koorts) worden best 2 weken uitgesteld na een COVID-19-vaccinatie en vice versa. De voorrang gaat best altijd eerst naar het COVID-19-vaccin.
Reizen
1. Wat zijn de huidige maatregelen voor reizen naar het buitenland ?
Die maatregelen veranderen zeer snel, we raden aan om de beslisbomen van Sciensano te raadplegen.
De maatregelen hangen af van de kleur van de zones binnen de EU-landen. Die kleuren zijn terug te vinden door hier te klikken. Opgelet, de kleurcodes kunnen veranderen naargelang de situatie in een land op dat moment. Je moet dus regelmatig de officiële bronnen die de kleurcode bepalen, raadplegen.
Relatie werkgever-werknemer
1. Kan de werkgever zijn werknemers verplichten om zich in te enten ?
Een werknemer kan niet verplicht worden om zich in te enten tegen COVID-19. Hiervoor bestaat momenteel geen enkele wettelijke basis.
De welzijnswet en de codex over het welzijn op het werk voorzien een aantal beschermingsmaatregelen voor onder meer de personen die in contact komen met biologische agentia omwille van de aard van hun job. Op dit moment zijn de enige vaccinaties die door de codex verplicht worden: de vaccinatie tegen hepatitis B (voor de gezondheidszorg, laboratoria, tandartspraktijken en in functie van de risicoanalyse) en de vaccinatie tegen tetanos (landbouwsector, fruitteelt en pluimveeteelt).
2. Kan de werkgever vragen om een negatieve zelftest ?
Een persoon kan de zelftest thuis uitvoeren om na te gaan of hij/zij al dan niet positief is. Is het resultaat positief, dan voorziet de wet dat men de huisarts of een testcentrum moet contacteren.
In principe kan je werkgever niet vragen naar het bewijs van een negatieve zelftest voor men (opnieuw) start met werken. Een werkgever kan immers nooit een bewijs vragen of je geschikt bent om te werken.
3. De werkgever kan geen negatieve test vragen, maar hoe zit dat met een vaccinatiecertificaat ?
De werkgever mag geen enkel gegeven over de geschiktheid van de werknemer bijhouden. Zo kan de werkgever niet nagaan of een werknemer al dan niet gevaccineerd werd.
4. Mag een werkgever een andere negatieve test (m.a.w. geen zelftest) aan zijn werknemer vragen voor hij/zij (opnieuw) aan het werk gaat ?
Nee, dat kan niet om dezelfde reden. Bovendien mag een werkgever, volgens de GDPR (regelgeving rond de verwerking van persoonlijke gegevens) geen gevoelige persoonsgegevens zoals gegevens over de gezondheid van een werknemer, verwerken. Dat kan wel mits toestemming van de werknemer. Maar in de relatie werknemer – werkgever kan er nooit sprake zijn van een vrijwillige toestemming.
Vanuit dat kader kan de werkgever ook het niet-respecteren van regels sanctioneren. Het is raadzaam om hier na te gaan of het arbeidsreglement hier uitsluitsel biedt.
Andere vragen
1. Zijn CO2 -meters verplicht binnen bedrijven ?
Op het overlegcomité van 17/11/2021 werd beslist dat de werkplekken voldoende geventileerd moeten worden, hetgeen gecontroleerd dient te worden via CO2-metingen. Deze dienen bovendien versneld en veralgemeend ingevoerd "in alle lokalen van scholen en bedrijven waar veel mensen samenkomen". Volgens de Codex geldt dan volgende verplichting:
- Ofwel wordt een ventilatiedebiet van 40 m³/u per aanwezige persoon gerespecteerd voor elk werklokaal (zie de technische gegevens voor de ventilatie);
- Ofwel wordt ervoor gezorgd dat de CO2 -concentratie lager ligt dan 900 ppm voor 95% van de werktijd.
(Artikels III.1-34 tot III. 1-36 van de codex over het welzijn op het werk)
Bovendien stelt Cohezio een praktische tool ter beschikking om de maximaal toegelaten bezetting in een lokaal te berekenen, rekening houdend met de beperkte mechanische verluchting (ramen en deuren). Je kan die hier downloaden.
2. Mag ik borstvoeding geven als ik een infectie met COVID-19 heb ?
Er is geen tegenaanwijzing voor borstvoeding. COVID-19 werd niet teruggevonden in moedermelk. Aangeraden wordt om borstvoeding te geven met een mondmasker en met inachtneming van hygiënemaatregelen (handen wassen alvorens baby of borsten aan te raken, eigen borstkolf te gebruiken of fles en de borstkolf goed schoon te maken na gebruik). Omdat het wel mogelijk is om de baby te infecteren in uw nabijheid, valt het te overwegen om (gekolfde) voeding door een gezond persoon te laten geven.
3. Hoe gebruik ik een mondmasker op een correcte manier ?
Aanbrengen :
- Vooraf de handen wassen of insmeren met een alcohol-oplossing
- Haal slechts één masker tegelijk uit de verpakking en neem het bij het centrale deel aan de buitenkant vast.
- Respecteer de richting van het opzetten, d.w.z. ofwel volgens de vermelding op het masker of bij afwezigheid van een specifieke indicatie, de meest gewatteerde kant op het gezicht aanbrengen.
- Breng het masker op het gezicht door het vast te houden aan de linten
- Het masker moet de neus, kin en mond bedekken. Het moet hermetisch worden aangebracht op het gezicht.
- De rand van het masker goed aansluiten aan de neus om de waterdichtheid te verhogen en lekken te beperken.
- Het masker mag enkel vastgenomen worden aan de linten.
Afnemen :
- Het masker is het laatste beschermingsmiddel dat moet worden verwijderd.
- Het moet worden verwijderd door het vast te houden aan de linten.
- Na het verwijderen van het masker: was de handen grondig met zeep en water of gebruik een hydro-alcoholische oplossing.
4. Kan COVID-19 erkend worden als beroepsziekte of arbeidsongeval ?
Alle info hierover kan u terugvinden op de website van Fedris.