De Hoge Gezondheidsraad (HGR) heeft in juni 2015 een herziening uitgebracht van zijn voedingsaanbevelingen voor vitaminen.

Te veel vitamines en spoorelementen (mineralen waarvan slechts sporen in het menselijk lichaam aanwezig zijn) opnemen is vaak niet nuttig en kan bovendien schadelijk zijn. Daarom heeft de Hoge Gezondheidsraad zijn voedingsaanbevelingen voor die nutriënten herzien en vastgelegd wat de maximale hoeveelheden zijn die kunnen worden toegevoegd aan voedingsmiddelen of op de markt kunnen worden gebracht in voedingssupplementen.

We selecteerden voor u de aanbevelingen in verband met Vitamine A , D, en E.

Vitamine A: retinol (dierlijk) en beta-caroteen (plantaardig)

Wat betreft vitamine A gelden nog steeds dezelfde regels als voorheen: een inname van dierlijk retinol van meer dan 3000 μg /dag kan gepaard gaan misvormingen bij het ongeboren kind. Dit is de reden dat zwangere vrouwen en vrouwen die zwanger willen worden wordt aangeraden lever, leverproducten en voedingssupplementen met retinol te mijden. Voor het plantaardig β-caroteen is geen bovengrens vastgesteld aangezien de inname ervan, zelfs bij herhaling, geen aanleiding geeft tot een hogere retinol concentratie. Mogen we u even gerust stellen? U mag dus als zwangere veel (gewassen) groenten eten, en ook de speciaal ontworpen vitaminesupplementen die naast foliumzuur ook wel wat beta-caroteen bevatten.

Vitamine D

Terwijl een te hoge dosis vitamine A een probleem kan zijn voor de zwangerschap, is vitamine D dan weer essentieel tijdens de zwangerschap. Zelfs in België komt nog een tekort aan vitamine D tijdens de zwangerschap voor. Een tekort aan vitamine D bij de zwangere en borstvoeding gevende vrouw kan bij het kind resulteren in een vertraging van de groei, skeletafwijkingen en een verhoogd risico op heupfracturen op latere leeftijd. 

Moedermelk bevat te weinig vitamine D3 om de vitamine D status van de pasgeborene te verzekeren ; een supplement is dus nodig tot 10 μg per dag vanaf de geboorte en gedurende de hele kindertijd. Ook door Kind & Gezin wordt aanbevolen alle kinderen dagelijks 400 IE (internationale eenheden) oftewel 10 microgram/dag  vitamine D te geven, vanaf de geboorte tot en met de leeftijd van 6 jaar, het hele jaar door. Het lichaam kan extra vitamine D aanmaken via zonlicht, maar tegelijkertijd dienen zeker kinderen tot 6 jaar goed beschermd worden tegen zonnebrand.

De  HGR raadt  aan  dat los  van  de continue  inname  van  vitamine  D  via  de voeding, een voedingssupplement met vitamine D van bij de geboorte zou worden toegediend met een suppletie van 10 μg per dag voor kinderen en van 15 μg per dag voor adolescenten tot de leeftijd van 18 jaar, afhankelijk van hun blootstelling aan zonlicht. Voor de volwassenen is een voedingssupplement aanbevolen met 10 μg per dag, verhoogd tot 15 μg per dag voor personen met een risico op osteoporose en tot 20 μg per dag tijdens de zwangerschap, gedurende de borstvoedingsperiode en voor ouderen. Resultaten van observaties door het EFSA (European Food & Safety Agency)  laten zien dat de inname van vitamine D3 via de voeding bij volwassenen in Europa gemiddeld te weinig bedraagt (slechts 5 µg per dag). U kan natuurlijk ook uw vitamine D gehalte in het bloed laten testen. Bij een tekort kan u dan een supplement innemen, vooral in periodes zonder zonlicht. Er bestaat wel nog wat discussie rond extra dosissen vitamine D. Praat hierover met uw huisarts of specialist.

Vitamine E

Een tekort aan vitamine E komt zelden voor op volwassen leeftijd.

Er zijn heel wat studies uitgevoerd om de invloed te beoordelen van de inname van vitamine E op de incidentie van chronische ziekten, onder andere door het EFSA (European Food Safety Agency).

Waakzaamheid is geboden ten opzichte van mega-dosissen die worden verkocht als voedingssupplementen; resultaten van interventie studies hebben immers gewezen op het risico op een toename van sommige ziekten (o.a. risico op bloedingen). Daarenboven werd in een grootschalig onderzoek (de SELECT studie) vastgesteld dat er een hoger risico ontstond op prostaatkanker bij de gelijktijdige toediening van vitamine E (400 IE/dag) en van Selenium (200 μg per dag) aan mannen in goede gezondheid (Klein et al.,2011).

De vroegere maximaal toelaatbare inname die in 2003 werd voorgesteld door het Scientific Committee on Food (SCF) bedroeg 270 mg/dag. Rekening houdend met de resultaten van de SELECT studie stelt de HGR voor deze maximale inname voor vitamine E te verlagen tot 150 mg/dag voor volwassenen.

De Hoge Gezondheidsraad wil waarschuwen voor weinig onderbouwde praktijken, zoals soorten van alternatieve geneeskunde, die werken met hoge dosissen vitaminen en supplementen en anti-oxidantenkuren. De Hoge Gezondheidsraad pleit ervoor om te blijven vertrouwen op "evidence based medicine", die gebaseerd is op kennis en wetenschappelijk onderzoek.

Conclusie

Het is vooral belangrijk om een evenwichtig voedingspatroon te hebben. Voor zwangere vrouwen zijn vitaminesupplementen aangewezen. Tot de leeftijd van 6 jaar wordt extra vitamine D aanbevolen door de Hoge Gezondheidsraad en Kind en Gezin. Extra vitamine D innemen is ook aanbevolen bij een verhoogd risico op osteoporose.

 

Referentie

CSS nr. 9164 & 9174, juni 2015.


Dr Mathieu VERSEE
Preventieadviseur-arbeidsgeneesheer
Wetenschappelijk adviseur

Bron : Actuascan, november 2015, nr.11