21 mei 2016

Water, water, de rest komt later!

Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat het onmiddellijk afkoelen van brandwonden met water zeer belangrijk is. De resultaten van het wetenschappelijk onderzoek zijn opgenomen in de EFAM richtlijnen (European First Aid Manual).

Afkoelen met stromend water is belangrijk bij alle thermische brandwonden: eerstegraads- (roodheid), tweedegraads- (met blaarvorming) en derdegraads- (witte, grijze, perkament of zwarte huid die ongevoelig geworden is bij aanraken of prikken, de randen zijn meestal verbrand tot in de tweede graad en dus wel nog gevoelig) brandwonden.

Waarom is onmiddellijk afkoelen met water zo belangrijk?

Onmiddellijk afkoelen met stromend water zorgt er naast reiniging ook voor dat er minder stoffen worden vrijgesteld die zorgen voor een slechte wondheling of zelfs bloeddrukval. Immers, hoe ernstiger een brandwonde, hoe meer van deze stoffen worden vrijgesteld die de bloeddruk kunnen doen dalen, met – in het slechtste geval – verlies van bewustzijn en stilvallen van de bloedsomloop (shock).
Daarnaast reinigt het de wonde.
Afkoelen is ook zeer belangrijk om de verergering van de brandwonde ’s anderendaags te voorkomen. Een eerstegraadswonde kan bijvoorbeeld indien onvoldoende afgekoeld de volgende dag een tweedegraadswonde worden.
Afkoelen met water heeft ook een pijnstillende werking. Zolang de wonde pijn doet, is de brandwonde nog niet voldoende afgekoeld.

Welke temperatuur mag het water hebben?

In onze eigen opleidingen raden we 20 graden aan . Bij erg grote brandwonden en te koud water kan er gevaar zijn voor onderkoeling. Te koud water doet ook pijn, en wanneer men dit gewaar wordt, wil dat zeggen dat het water te koud is. Een deken of kledij om de niet verbrande huid te bedekken en te beschermen tegen onderkoeling, kan dus aangewezen zijn bij ernstige brandwonden.

Hoe lang moeten we water aanbrengen ?

In onze eigen opleidingen raden we 20 minuten aan. Bij uitgebreide en/of ernstige brandwonden blijft men best afkoelen met water tot professionele hulp is aangekomen.

Op welke afstand van de kraan of douche?

20 centimeter. Indien men de wonde te dicht bij de kraan houdt, doet dit pijn.

Samengevat:
20-20-20: 20 graden temperatuur – 20 minuten lang – 20 cm afstand tussen wonde en kraan

Mogen we zalf op de wonde aanbrengen?

Een tweede- of derdegraads brandwonde wordt niet bedekt met een (gekleurde) zalf of crème. Immers dit bemoeilijkt de interpretatie van de brandwonde door gespecialiseerde hulpdiensten of chirurgen. De antibiotica die deze zalven bevatten, zijn evenmin noodzakelijk indien men de wonde al goed gespoeld heeft met water. Het steriel afdekken van de wonde met vochtige kompressen voorkomt verdere schade en besmetting.

Wanneer moeten we naar professionele hulp doorverwijzen?

Bij elke derdegraadsbrandwonde;
Bij elke brandwonde die meer dan 10 procent van het huidoppervlak inneemt (5 procent voor kinderen) aangezien het risico op shock en infectie toeneemt. Men kan het percentage verbrande huid schatten als veelvoud van de hand van het slachtoffer, die overeenstemt met 1% van de huidoppervlakte;
Bij elk slachtoffer jonger dan 5 jaar en ouder dan 60 jaar, als voorzorg en om zelfde redenen;
Bij mogelijke brandwonde door inademing (verbrande luchtwegen zijn extreem gevaarlijk);
Bij elke brandwonde ter hoogte van gezicht, ogen, geslachtsorganen of gewrichten (en ook opgelet voor vervormende en gevaarlijke littekens ter hoogte van handen en voeten);
Bij elke brandwonde rondom een lidmaat, romp of nek, aangezien de littekens de bloedvoorziening of ademhaling kunnen verstoren;
Bij elke brandwonde veroorzaakt door elektriciteit of chemicaliën.

Kan u nog even de eerste hulp- richtlijnen in het kort herhalen?

Koel brandwonden onmiddellijk af met leidingwater (20°). Blijf afkoelen gedurende 20 minuten of tot professionele hulp aangekomen is. Houdt 20 cm van de kraan af.
Voorkom onderkoeling van het slachtoffer. Vermijd het gebruik van zeer koud water. Bescherm het slachtoffer tegen wind en maak eventueel gebruik van dekens of lakens om het slachtoffer warm te houden.
Na afkoelen de wonde afdekken met vochtige kompressen of doeken.
Open intacte blaren niet.
Ga vaccinatiestatus tegen tetanus (klem) na. Bij onzekerheid of indien meer dan 5 jaar geleden, verwijs door naar de behandelend arts.