Jobstudenten op de werkvloer: wat zijn hun rechten en plichten?

Jobstudenten worden door de Codex welzijn op het werk beschouwd als ‘jongeren op het werk’ waarvoor bijzondere beschermingsmaatregelen van toepassing zijn.  De Codex definieert ‘jongeren op het werk’ onder meer als de personen tussen 15 en 18 jaar die niet meer aan de voltijdse leerplicht zijn onderworpen maar arbeid verrichten krachtens een arbeidsovereenkomst of een statuut alsook de student-werknemer die in het kader van een arbeidsovereenkomst voor de tewerkstelling van student wordt tewerkgesteld.

Een werkgever die een jobstudent in dienst neemt, moet enkele belangrijke maatregelen treffen:

• Risicoanalyse: alvorens een jongere te werk te stellen dient de werkgever een risicoanalyse uit te voeren.  

• Gezondheidstoezicht: jongeren onder de 18 jaar, jongeren die nachtarbeid verrichten of die blootgesteld worden aan bijzondere risico’s (zoals een veiligheidsfunctie of een functie met verhoogde waakzaamheid) moeten een medisch onderzoek ondergaan. 

• Veiligheid en onthaal: Jobstudenten moeten bij hun eerste werkdag een grondige briefing krijgen over veiligheidsvoorschriften, noodprocedures en het gebruik van machines en beschermingsmiddelen. 

• Begeleiding: Een ervaren werknemer (peter of meter) moet de jobstudent ondersteunen en begeleiden op de werkvloer. 

Sommige verboden jobs kunnen tóch worden uitgevoerd, mits strikte voorwaarden worden nageleefd: 

• Vanaf 16 jaar: Jongeren die werkzaamheden uitvoeren in het kader van hun beroepsopleiding mogen dit doen op voorwaarde dat zij een specifieke en adequate opleiding hebben gekregen of de nodige beroepsopleiding hebben gevolgd.  De werkzaamheden worden altijd verricht in aanwezigheid van een ervaren persoon.   
• Vanaf 18 jaar: Jobstudenten die een studierichting volgen in het kader van de verboden werkzaamheden onder de voorwaarde dat de werkgever de nodige preventiemaatregelen neemt en de jobstudent deze werkzaamheden uitvoert in het bijzijn van een ervaren werknemer.  De preventieadviseur en het comité geven voorafgaand hun advies over de uitvoering van deze werkzaamheden. 

Een jongere die in het kader van zijn beroepsopleiding een transpallet bedient, kan dit indien hij ouder is dan 16 jaar en enkel indien het gaat om elektrische transpallet of platformtruck met meelopende bestuurder waarvan de snelheid is beperkt tot 6 km/uur. 

Vanaf 18 jaar mag een jobstudent een transpallet en platformtruck met meerijdende bestuurder (elektrische transpallet) bedienen met een maximum snelheid van 16 km/uur;  de transpallet is zo uitgerust dat bij het loslaten van het bedieningsorgaan, de transpallet terugkeert naar neutrale stand en dus tot stilstand komt.

De bediening van heftrucks voor het verplaatsen, heffen of stapelen van lasten of voor het laden en lossen van vrachtwagens in een onderneming of opslagplaats, blijft altijd verboden voor een jobstudent. 

Een jobstudent heeft ook eigen verantwoordelijkheden: 

• Werk enkel onder veilige omstandigheden: Twijfel je over een opdracht? Spreek je werkgever aan of vraag extra uitleg. 

• Houd je aan de veiligheidsvoorschriften: Draag de vereiste beschermingsmiddelen en respecteer de pauzes. 

• Vraag duidelijkheid over je loon en contract: Je hebt recht op een correcte verloning en een ondertekend contract vóór je aan de slag gaat. 

Momenteel mogen jobstudenten in België 475 uur per jaar werken met fiscale en sociale voordelen. Er is echter een akkoord bereikt om dit op te trekken naar 650 uur per jaar, een maatregel die nog gestemd moet worden in de Kamer. Dit zou vooral voordelig zijn voor sectoren die sterk afhankelijk zijn van jobstudenten, zoals de horeca, grootdistributie en evenementensector. Werkgevers in deze sectoren zouden gemakkelijker personeel kunnen vinden, terwijl studenten meer kansen krijgen om werkervaring op te doen en extra inkomsten te genereren.

Jobstudenten zijn een belangrijke groep op de arbeidsmarkt, maar het is cruciaal dat hun veiligheid en welzijn gewaarborgd worden. Door de wettelijke regels te respecteren, kunnen zowel werkgever als student bijdragen aan een veilige en aangename werkervaring.