Beroepsziekten en arbeidsongevallen in 2021

Fedris, het federaal agentschap voor beroepsrisico’s heeft het jaarverslag en de statistieken rond aangiften van beroepsziekten en arbeidsongevallen in 2021 gepubliceerd.

We overlopen de algemene bevindingen.

COVID-19 alomtegenwoordig

Net zoals in 2020 werd 2021 gekenmerkt door de epidemische aanwezigheid van Covid-19. Het zal dan ook niet verbazen dat in de jaren 2020 en 2021 beduidend veel meer aangiftes van beroepsziekte werden opgetekend dan wat gebruikelijk was in de jaren vóór de pandemie.

Uit een aangifte kan ook een aanvraag tot schadeloosstelling volgen, maar deze kan ook gedaan worden zonder dat er een aangifte was.

Ook wat deze aanvragen tot schadeloosstelling betreft, zette Covid-19 een forse stempel.

Aangiften van beroepsziekte door de arbeidsarts

In 2021 werden er 10.675 aangiften gedaan van beroepsziekte. 8.700 van die aangiften waren voor Covid-19¹ of hielden daarmee rechtstreeks verband. Ter vergelijking: in een “normaal” jaar worden er zo’n 2.000 tot 3.000 aangiften ingediend.

Trekken we de covid-gerelateerde aangiften af van het totaal aantal aangiften, dan blijven er nog 1.975 over. Bijna de helft daarvan betrof peesaandoeningen door overbelasting.

Waren verder ook relatief sterk vertegenwoordigd:

• Zenuwschade in de onderrug (491 in totaal)
• Gehoorschade door lawaai (143)
• Tuberculose (146)

De gemiddelde leeftijd van de persoon waarvoor een aanvraag werd gedaan was 48 (52 voor mannen en 46 voor vrouwen).

De meeste aangiften kwamen uit de gezondheids- en zorgsector, gevolgd door maatschappelijk dienstverlening en openbaar bestuur. 

Aanvragen voor schadeloosstelling vanwege beroepsziekte

Waar er in een normaal jaar zo’n 5.000 à 8.000 aanvragen tot schadeloosstelling bij Fedris worden ingediend, waren er dit in 2021 16.012. 7.134 daarvan waren voor longziekten, voornamelijk ten gevolge van infectie door het SARS-CoV-2-virus.

Er waren 8.878 aanvragen die niet aan longziekten gerelateerd waren. Een groot deel daarvan had betrekking op peesaandoeningen (3.471) en zenuwschade in de onderrug (1.745). Voor deze categorie werden ongeveer de helft van de aanvragen gedaan voor vrouwelijke werknemers.

Bij klachten m.b.t. de lendenwervelzuil (1.105) en overige been- en gewrichtsaandoeningen (1.215) viel wel een statistisch overwicht van mannen te bekennen (zo’n 2/3).

Weigeringen

5.627 van de 16.012 aanvragen werden geweigerd, voornamelijk vanwege ongegrondheid. Wat betreft de aanvragen voor covid ging het om 1.474 weigeringen op een totaal van 7.134 aanvragen, hetgeen relatief weinig is.

Arbeidsongevallen (en arbeidswegongevallen) in de privésector

Kenden we in 2020 nog een daling van 21,3% in vergelijking met het jaar ervoor, dan steeg het aantal arbeidsongevallen weer in 2021 (met 11%). In totaal waren er 147.395 aangiften voor arbeidsongevallen in 2021.

Zo’n 14,5 % van de aangiften werden geweigerd. Dit is een stijging ten opzichte van het laatste “normale” jaar 2019 (13,3%).

De ongevallen op het werk zijn dalend sedert 1989  en deze trend zet zich voort. Voor ongevallen op de weg van en naar het werk (zo’n 16% van de aangiftes) is er geen gelijkaardige dalende trend, daar is het cijfer min of meer stabiel doorheen de jaren (met uitzondering van lockdownjaar 2020). 

Zo’n 30% van deze arbeidswegongevallen gebeurde per fiets of motorfiets.

De sectoren waar procentueel de meeste ongevallen voorkwamen waren de bouw (29%), administratie en ondersteunende activiteiten (26%), transport en magazijn (22,7%), industrie (14,6%), gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening (14%). 

Ongeveer de helft van de aanvaarde aanvragen hadden een tijdelijke arbeidsongeschiktheid tot gevolg, zo’n 11,5 % had blijvende arbeidsongeschiktheid tot gevolg. Deze verhouding lag min of meer gelijk voor arbeidsongevallen en arbeidswegongevallen, al zijn er bij die laatste iets meer ongevallen geweest die een blijvende ongeschiktheid tot gevolg hadden.

Bij arbeidsongevallen in het algemeen worden mannen vaker getroffen dan vrouwen (2/3). Gaat het om arbeidswegongevallen daarentegen, dan valt een lichte meerderheid van vrouwelijke slachtoffers te bekennen. 

De meest vertegenwoordigde aanleiding voor een ongeval is uitglijden, vallen en struikelen (29%).

Openbare sector

Over de openbare sector werden voor 2021 geen statistieken vrijgegeven door Fedris.

Bronnen:

• Algemeen jaarverslag Fedris 
• Statistisch jaarverslag beroepsziekten 
• Statistisch jaarverslag arbeidsongevallen  

^{(1) *Sinds 2020 wordt COVID-19 erkend als beroepsziekte voor werknemers van sommige activiteitensectoren (voornamelijk m.b.t. zorg). Ook voor de werknemers uit de “cruciale sectoren en essentiële diensten” die tijdens de lockdown-periode van 18 maart tot 17 mei 2020 gewerkt hebben, voor zover de ziekte in die periode vastgesteld werd, werd de aandoening als beroepsziekte erkend.}

^{Ook werknemers die in verband met hun beroepsactiviteiten betrokken waren bij een uitbraak van een besmetting in een onderneming waarbij minstens 5 werknemers besmet raakten, komen in aanmerking. Deze mogelijkheid tot erkenning werd later toegevoegd, maar werknemers konden dit retroactief ook voor 2020 aanvragen (mits het kunnen voorleggen van testen).}

^{(Andere werknemers kunnen ook een vergoedingsaanvraag indienen bij Fedris via het “open systeem”, maar men is er dan wel toe gehouden het bewijs te leveren dat dat men de ziekte effectief heeft opgelopen in het kader van de beroepsactiviteiten.)}