Eindelijk vakantie, en dan word je ziek

Maanden kijk je uit naar de vakantie, maar wanneer het zover is beland je de eerste dagen van je verlof ziek in bed. Herkenbaar? Studies wijzen uit dat er wel degelijk zoiets bestaat als een ‘vrijetijdsziekte’. In het artikel hieronder bespreken we de oorzaken en vooral: hoe je kunt voorkomen dat dit jou overkomt.

• Wat is de vrijetijdsziekte?
• De oorzaken van de vrijetijdsziekte
• Tips om ziekte tijdens je vakantie te voorkomen

Wat is de vrijetijdsziekte?

Over het algemeen is vakantie goed voor je. Tijdens rust- en vakantieperiodes voelen mensen zich beter en hebben ze een lagere bloeddruk en hartslag. In een eerder artikel hadden we het al over de voordelen van vakantie voor je fysieke en mentale welzijn.

Er is echter een groep mensen die juist tijdens de vakantie of in een lang weekend gezondheidsklachten ervaart terwijl ze gedurende werkperioden nooit ziek worden. De klachten zijn divers en starten meestal tijdens de eerste dagen van de vakantie. Volgens onderzoekers van de Universiteit van Tilburg zou ongeveer drie procent van de bevolking op de een of andere manier aan dit fenomeen lijden. Ze noemden het ‘vrijetijdsziekte’ of ‘omgekeerd Kortjakje’-syndroom. Je kent Kortjakje wel, die tijdens de week altijd ziek is, maar in het weekend kerngezond.

Hoe komt dat toch?

Volgens de onderzoekers kunnen we de vrijetijdsziekte grofweg opdelen in twee categorieën: een eerste groep mensen krijgt last van vage pijntjes en vermoeidheid, terwijl een tweede groep echt koorts krijgt en symptomen van griep vertoont.

In de eerste categorie luidt een mogelijke verklaring dat deze groep zich pas bewust wordt van hun lichamelijke kwaaltjes, wanneer ze tot rust kunnen komen na een periode van drukte op het werk. Er is plots minder afleiding, waardoor je de pijn pas echt begint te voelen. Je kunt het vergelijken met voetballers die pas na de wedstrijd voelen waar ze zich bezeerd hebben.

Bij de tweede categorie is er adrenaline in het spel, te wijten aan een drukke job met veel stress. Wanneer de spanning continu hoog is, raakt het lichaam gewend aan het aanmaken van het stressstofje en volgt het niet meer de behoefte van het lichaam. Het gaat bijvoorbeeld ook ’s nachts door, wanneer het lichaam moet rusten. Daardoor kan het immuunsysteem uit balans raken en ben je vatbaarder voor ziekte op momenten dat je ontspant. Vooral de workaholics onder ons hebben last van de vrijetijdsziekte, omdat de omschakeling van werk naar rust zo drastisch is bij hen.

Wat doe je eraan?

Geen tijd om alle tien de tips te lezen? Ha, dan hebben we misschien net je probleem blootgelegd! Het belangrijkste dat je moet onthouden is om je verlof goed voor te bereiden en de overgang van hard werken naar niets doen te verzachten door de laatste dagen al een beetje te deconnecteren en wat af te bouwen. Zo voorkom je de vrijetijdsziekte én verlaag je je risico op burn-out.

1. Begin tijdig met de voorbereidingen van je vakantie

Probeer niet op de laatste dag voor je vakantie nog snel-snel alles te regelen, want dan loopt er gegarandeerd iets mis. Begin op tijd met een plan van aanpak. Hoe ga je je werk overdragen? Wie moet je waarover informeren? Wat zet je in je out-of-office?

2. Wat moet echt nog af?

Vlak voor de vakantie nog extra hard werken om alles af te werken is geen goed idee voor je immuunsysteem. Maak een to-dolijstje met taken die je absoluut nog moet afronden en wees daarin realistisch eerder dan optimistisch. Durf nee zeggen als collega’s last minute nog met extra opdrachten afkomen.

3. Laat de vakantie al wat binnensluimeren  

Probeer tijdens je laatste werkweken al af en toe te relaxen. Kies activiteiten die voor jou ontspannend werken: een korte wandeling tijdens de middagpauze, een gezichtsmasker, een meditatie voor het slapen gaan, … Zo wordt de overgang tussen werk en vakantie iets minder hard.

4. Geen afspraken in de laatste week

Het werkt stressverlagend om geen afspraken in te plannen tijdens de laatste werkdagen. Met de nieuwe informatie uit die gesprekken doe je de eerste weken toch niets. Gebruik de laatste dagen vooral om zaken goed af te ronden en over te dragen.

5. Regel vervanging

Meld tijdig aan collega’s wanneer je weg bent en draag zaken over. Zorg voor een gedetailleerde briefing zodat je het werk echt kunt loslaten tijdens je vakantie.

6. Rek je ‘out-of-office'

Stel je out-of-office-reply al in enkele dagen voordat je effectief met verlof gaat. Zo geef je jouw collega's, medewerkers of klanten de kans om op je vakantie te anticiperen. Hetzelfde geldt voor de terugkeer. Laat je out-of-office een dag langer doorlopen, zodat je rustig je mailbox kunt opruimen.

Een extra tip: zet in het bericht nooit dat je na de vakantie contact opneemt, maar vraag collega’s en klanten jou te benaderen. Zo ligt de verantwoordelijkheid bij hen.

7. Opgeruimd bureau, opgeruimde geest

Neem een moment om je bureau, je mailbox en het bureaublad op je computer op te ruimen. Uiteraard komen er dingen voorbij die je na de vakantie moet opvolgen, maar zet die in een mapje ‘later’. Een nette werkplek vergroot het vakantiegevoel.

8. Sporten helpt ontspannen

Ga de avond van je laatste werkdag sporten, zodat het lichaam de overtollige adrenaline kwijt kan en zich daarna beter kan ontspannen.

9. Lang leve de rustdagen

Onze hersenen hebben twee à drie dagen nodig om de klik van werk naar ontspanning te maken. Direct van kantoor naar de luchthaven racen is dus geen goed idee. Probeer één of twee dagen rustig thuis te zijn voordat je op vakantie gaat. De voorbereidingen van een reis kunnen immers ook stress opleveren.

10. Deconnecteer zoveel mogelijk

Je verlof is bedoeld om de accu op te laden en dat lukt niet wanneer je toch constant met werk bezig blijft. Uiteraard is het niet voor iedereen mogelijk om je gsm zomaar uit te zetten. Denk goed na over hoe bereikbaar je wilt zijn tijdens je vakantie en maak hierover duidelijke afspraken met je werkgever en je partner of gezin om ergernissen te voorkomen. Kies een vaste tijd waarop je online bent, bijvoorbeeld twee keer per week om negen uur ’s morgens. Lees meer over deconnecteren op deze pagina.